....Το σχολείο μας στη φετινή χρονιά συμμετείχε στο πρόγραμμα "Αγωγής του Καταναλωτή". Με το πρόγραμμα αυτό ασχολήθηκε η ΣΤ2 τάξη του σχολείου μας, ενώ μας βοήθησαν και τα παιδιά της Ε1 τάξης. Μετά την ενημέρωση που είχαμε από τους δασκάλους μας σκεφτήκαμε πως πρώτα από όλα πρέπει να καταλάβουμε τι σημαίνει η λέξη "κατανάλωση". Συζητήσαμε και ο καθένας από εμάς έλεγε και τι καταλάβαινε από τη λέξη αυτή. Τελικά συμφωνήσαμε ότι λέγοντας κατανάλωση εννοούμε οτιδήποτε χρησιμοποιεί ο άνθρωπος στην καθημερινή του ζωή είτε αυτό είναι κάποιο από τα τρόφιμα ή αντικείμενο που αγοράζει είτε μια υπηρεσία που του προσφέρεται, όπως το ηλεκτρικό ρεύμα παίρνουμε στο σπίτι ή τις υπηρεσίες που μας προσφέρει κάποιος γιατρός.

....Στη συνέχεια φτιάξαμε ένα πίνακα με λέξεις που έχουν σχέση με την κατανάλωση. Ορισμένες από αυτές τις λέξεις είναι: σούπερ μάρκετ, τρόφιμα, βενζίνη, αλουμίνιο, μέταλλα, ξυλεία, τσιγάρα, ποτά, νερό, τηλέφωνο, τηλεόραση, διαφημίσεις κ.ά. Τελικά μετά από ψηφοφορία που έγινε μέσα στην τάξη αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με το φως, το νερό και το τηλέφωνο, τους οργανισμούς που μας τα παρέχουν αυτά, τον τρόπο παραγωγής τους και τον τρόπο που τα καταναλώνουμε. Επιλέξαμε αυτό το θέμα γιατί το νερό είναι η πηγή της ζωής και το φως και το τηλέφωνο έχουν γίνει απαραίτητα στη ζωή μας, ενώ ακούμε και πολύ συχνά στην τηλεόραση και διαμαρτυρίες καταναλωτών για τις υπηρεσίες αυτές, ενώ πολύ συχνά βλέπουμε και διαφημιστικά που έχουν σχέση με τη σωστή κατανάλωση του νερού, του φωτός και του τηλεφώνου.

....Για να μπορέσουμε να εργαστούμε καλύτερα αποφασίσαμε να χωριστούμε σε ομάδες. Κάθε ομάδα θα έπρεπε να επεξεργαστεί και τη δική της δουλειά. Επειδή στην τάξη μας δουλεύουμε σαν ομάδες δεν υπήρχε πρόβλημα για το χωρισμό αυτό και μείναμε στις ομάδες που είχαμε χωριστεί από την αρχή της χρονιάς. 'Όταν κάθε ομάδα τελείωνε τη δουλειά της, τις ενώναμε στην τάξη, τις διορθώναμε και βγάζαμε το τελικό αποτέλεσμα της δουλειάς.

....Για να επεξεργαστούμε όσο μπορούμε καλύτερα το θέμα μας αποφασίσαμε να κάνουμε κάποιες δραστηριότητες. Να συλλέξουμε υλικό από εγκυκλοπαίδειες, από βιβλία που βρίσκονται στις βιβλιοθήκες του σχολείου μας και του δήμου και από έντυπα των οργανισμών που τυχόν είχαμε στο σπίτι μας. Αποφασίσαμε ακόμη να φέρουμε λογαριασμούς των οργανισμών αυτών για να μπορέσουμε να τους μελετήσουμε και να τους εξηγήσουμε. Επειδή όμως αυτά μπορεί να μην ήταν αρκετά αποφασίσαμε να γράψουμε επιστολές στη Δ.Ε.Η., στον Ο.Υ.Θ. και στον Ο.Τ.Ε. από όπου ζητούσαμε να μας δώσουν ότι τυχόν έντυπα έχουν και να στείλουν ακόμη κάποιο εκπρόσωπό τους στο σχολείο μας για να μας μιλήσει σχετικά με την κατανάλωση και για τον οργανισμό τους. Αποφασίσαμε ακόμη να επισκεφτούμε από κοντά για να μπορέσουμε να δούμε τους χώρους που παράγεται το ηλεκτρικό ρεύμα και από που παίρνουμε το νερό για την πόλη μας.

....Ακόμη σκεφτήκαμε να βρούμε αν υπάρχει κάποια ομάδα στη Θεσσαλονίκη που ασχολείται με τους καταναλωτές και να τους ειδοποιήσουμε να μας μιλήσουν και αυτοί. Βρήκαμε ότι στην πόλη μας υπάρχει το Κέντρο Προστασίας του Καταναλωτή, από το οποίο ζητήσαμε κάποιο εκπρόσωπό του για να μας μιλήσει.

....Μας γεννήθηκε ακόμη η απορία αν τα σχολικά βιβλία γράφουν κάτι που έχει σχέση με το θέμα μας και αποφασίσαμε να ψάξουμε σε όλα τα βιβλία του δημοτικού σχολείου από την πρώτη μέχρι την έκτη τάξη. Σκεφτήκαμε ακόμη να μην αφήσουμε τους ανθρώπους που θα έρθουν στο σχολείο μας απλώς να μας μιλήσουν, αλλά να πάρουμε και κάποιες συνεντεύξεις ώστε απορίες που γεννιούνται στην πορεία της δουλειάς μας να μπορούμε να τις λύσουμε.

....Μια άλλη δουλειά που σκεφτήκαμε να κάνουμε ήταν να ρωτήσουμε και τα υπόλοιπα παιδιά του δημοτικού αλλά και μεγαλύτερα του γυμνασίου και του λυκείου τι ξέρουν σχετικά με την κατανάλωση. Μάλιστα δόθηκε η ιδέα να ρωτήσουμε ακόμη και τους μεγάλους. 'Έτσι σκεφτήκαμε να φτιάξουμε ερωτηματολόγια που έχουν σχέση με την κατανάλωση του φωτός, του νερού και του τηλεφώνου.

....Η πρώτη δουλειά που ετοιμάσαμε ήταν οι επιστολές στους οργανισμούς. Στο σχολείο μας και την ώρα που κάνουμε σκέφτομαι και γράφω, αντί γι' αυτό που προτείνει το βιβλίο εμείς γράφαμε τα γράμματα. Στις επιστολές αυτές ζητήσαμε από τους οργανισμούς να μας στείλουν έντυπα και φυλλάδια, έναν εκπρόσωπό τους να έρθει στο σχολείο μας για να μας μιλήσει τέλος να μας επιτρέψουν να επισκεφτούμε τους χώρους που παράγεται το ηλεκτρικό ρεύμα και που βγαίνει το νερό. Οι επιστολές σε λίγο διάστημα ήταν έτοιμες και τις στείλαμε στις 27 Νοεμβρίου του 1996.

....Ο Ο.Τ.Ε. και ο Ο.Υ.Θ δέχτηκαν και να έρθει κάποιος να μας κάνει μία ομιλία και να επισκεφτούμε τους χώρους που ζητήσαμε. Η Δ.Ε.Η όμως ενώ δέχτηκε να κάνουμε τις επισκέψεις που ζητήσαμε δεν δέχτηκε να στείλει κάποιον για να μας μιλήσει γιατί όπως μας είπε είμαστε μικροί για μια τέτοια ομιλία.

....Στη συνέχεια ο δάσκαλός μας, μας έδωσε ένα ερωτηματολόγιο για να το συμπληρώσουμε στο οποίο μας ζητούσε να απαντήσουμε σε ερωτήσεις όπως πώς πλένουμε το αυτοκίνητό μας, πόση ώρα μιλάμε στο τηλέφωνο, αν διαβάζουμε τα έντυπα που έρχονται πολλές φορές μαζί με τους λογαριασμούς, αν σβήνουμε το φως βγαίνοντας από ένα δωμάτιο κ.ά.

....Η επόμενή μας δουλειά ήταν να ψάξουμε σε βιβλία και εγκυκλοπαίδειες. 'Όπως ήμαστε χωρισμένοι σε ομάδες άλλοι από εμάς επισκέφτηκαν τη βιβλιοθήκη του δήμου, άλλοι έψαξαν σε εγκυκλοπαίδειες, άλλοι διάβασαν τα έντυπα που μας είχαν έρθει στο μεταξύ από τη Δ.Ε.Η., τον Ο.Υ.Θ και τον Ο.Τ.Ε. Από την έρευνά μας αυτή μπορέσαμε και μαζέψαμε πάρα πολλές πληροφορίες. 'Όπως ότι υπάρχουν διαφορετικές τιμές στο λογαριασμό του Ο.Τ.Ε. ανάλογα με την ώρα που τηλεφωνείς ή ότι στο πλύσιμο του αυτοκινήτου μπορεί να ξοδέψει κάποιος μέχρι και 200 λίτρα νερό ή ότι οι συσκευές που ξοδεύουν το περισσότερο ηλεκτρικό ρεύμα είναι ο φούρνος και ο θερμοσίφωνας.

....Ύστερα ψάξαμε στα βιβλία του δημοτικού σχολείου. Κάθε ομάδα πήρε από μερικά βιβλία από κάθε τάξη. 'Όταν βρίσκαμε κάτι που είχε σχέση με το θέμα μας το σημειώναμε και έτσι μπορέσαμε να τα συγκεντρώσουμε. Η έρευνά μας στα βιβλία του δημοτικού σχολείου μας έδειξε ότι υπάρχουν αρκετά θέματα που έχουν σχέση με το θέμα μας. Σε μικρότερες τάξεις, αλλά και στην τάξη μας τα είχαμε συζητήσει, πολλές φορές χωρίς να τα εξετάσουμε από την πλευρά της κατανάλωσης. Βρήκαμε θέματα στα βιβλία της Γλώσσας, των Μαθηματικών, του Ερευνώ το Φυσικό Κόσμο, της Μελέτης του Περιβάλλοντος, της Γεωγραφίας κ.ά.

....Στις 29 Νοεμβρίου 1996 άρχισαν να έρχονται οι καλεσμένοι στο σχολείο μας. Πρώτος ήρθε ο κ. Αμοιρόπουλος από το Κέντρο Προστασίας του Καταναλωτή που μας μίλησε γενικά για την κατανάλωση αλλά και πιο συγκεκριμένα για το θέμα μας. Μας πληροφόρησε ότι ένας σωστός καταναλωτής θα πρέπει να φροντίζει για την οικονομία που θα κάνει, για την υγεία του από τα πράγματα που αγοράζει και για το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει.

....Στις 11 Δεκεμβρίου 1996 μας επισκέφτηκαν ο κ. Ταμιωλάκης και η κ. Αμανατίδου από τον Οργανισμό Ύδρευσης Θεσσαλονίκης. Μας είπαν σχετικά με την ιστορία της ύδρευσης στην Θεσσαλονίκη και τη σωστή κατανάλωση του νερού. Στο τέλος της ομιλίας μας απάντησαν σε ερωτήματα τα οποία είχαμε τόσο από την παρουσίαση όσο και από αυτά που είχαμε μελετήσει μέχρι εκείνη τη στιγμή.

....Στις 17 Ιανουαρίου 1997 ήρθε στο σχολείο μας ο κ. Σταύρου από τον Ο.Τ.Ε. και μας μίλησε για τις ευκολίες των ψηφιακών τηλεφώνων. Μας είπε ακόμη πως η τεχνολογία τρέχει πολύ γρήγορα και ότι το τηλέφωνο πρέπει να το χρησιμοποιούμε για αναγκαία ζητήματα και όχι να μιλάμε με τις ώρες. Στο τέλος της ομιλίας ρωτήσαμε και στον κ. Σταύρου για τις απορίες που είχαμε.

....Μετά από κάθε ομιλία καθένας από εμάς έγραφε αυτά που προλάβαινε να σημειώσει και μετά κάθε ομάδα τα συγκέντρωνε και έγραφε ένα νέο κείμενο με ότι είχαμε γράψει. Στο τέλος τα συγκεντρώναμε στην τάξη και κάναμε ένα κοινό κείμενο που είχε τα σπουδαιότερα από αυτά που είχαμε ακούσει και από τις απαντήσεις που είχαν δώσει οι καλεσμένοι μας.

....Στο μεταξύ είχαμε αρχίσει να ετοιμάζουμε τα ερωτηματολόγια. Φτιάξαμε ένα ερωτηματολόγιο για τα παιδιά του δημοτικού, του γυμνασίου και του λυκείου και ένα με πολύ μικρές αλλαγές για τους μεγάλους. Συνολικά βγάλαμε 200 ερωτηματολόγια, 100 για τα παιδιά και 100 για τους μεγάλους. Για να κάνουμε τα ερωτηματολόγια κάναμε μία εργασία στο σπίτι σχετικά με το τι κάνουμε όλοι εμείς σε διάφορα χρονικά διαστήματα. Μετά γνωρίζοντας το τι κάνουμε εμείς και από αυτά που είχαμε διαβάσει, αρχίσαμε κάθε ομάδα να λέει τη γνώμη της για τις ερωτήσεις. Τέλος είπαμε όλες οι ομάδες τη γνώμη τους και ενώσαμε τις απόψεις μας και έτσι γίνανε τα ερωτηματολόγια. 'Ύστερα από μερικές ημέρες τα δώσαμε στους μαθητές και στους ενήλικες. 'Όταν συμπλήρωσαν όλοι τα ερωτηματολόγια τα μαζέψαμε και τα επεξεργαστήκαμε. Διαβάζοντάς τα διαπιστώσαμε ορισμένα πράγματα όπως:

....Στις 11 Μαρτίου 1997 μετά τις επισκέψεις των καλεσμένων στο σχολείο μας ξεκίνησαν και οι δικές μας επισκέψεις. Αρχικά επισκεφτήκαμε το Κέντρο Ακουστικής Συχνότητας της Δ.Ε.Η. στη Θεσσαλονίκη. Εκεί μας μίλησε ο κ. Ζαφειράκης και μας εξήγησε ορισμένα πράγματα σχετικά με την παράγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος και τη μεταφορά του στα σπίτια μας.

....Στις 27 Μαρτίου 1997 επισκεφτήκαμε το αντλιοστάσιο της Αραβησσού και την περιοχή Νάρες στο Γαλλικό ποταμό. Στην επίσκεψή μας αυτή μας συνόδεψε ο κ. Ταμιωλάκης από τον Ο.Υ.Θ. και μας έδωσε διάφορες πληροφορίες σχετικά με την άντληση και τη μεταφορά του νερού.

....Τέλος στις 1 Απριλίου 1997 επισκεφτήκαμε το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στη Σφηκιά της Ημαθίας και τον ατμοηλεκτρικό σταθμό στον 'Άγιο Δημήτριο της Κοζάνης. Εκεί μας μίλησαν ο κ. Ταμπάκας και ο κ. Ξιάρας και μας πληροφόρησαν σχετικά με την παραγωγή και τη μεταφορά του ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ απάντησαν και σε ερωτήσεις που τους κάναμε.

....Στο τέλος της κάθε επίσκεψης όπως και στις επισκέψεις στο σχολείο μας καθένας από εμάς έγραφε αυτά που προλάβαινε να σημειώσει και μετά κάθε ομάδα τα συγκέντρωνε και έγραφε ένα νέο κείμενο με ότι είχαμε γράψει. Στο τέλος τα συγκεντρώναμε στην τάξη και κάναμε ένα κοινό κείμενο που είχε τα σπουδαιότερα από αυτά που είχαμε ακούσει και από τις απαντήσεις που μας είχαν δώσει.

....Τελειώνοντας τις δραστηριότητές μας σκεφτήκαμε να φτιάξουμε και ένα παιχνίδι που να έχει σχέση με το θέμα μας. Πάλι με τον ίδιο τρόπο αρχικά σε ομάδες και μετά όλη η τάξη φτιάξαμε ερωτήσεις και εντολές για το παιχνίδι και όλοι μαζί συζητήσαμε ποιες από αυτές θα βάλουμε, καθώς και τους κανόνες του παιχνιδιού. Στους υπολογιστές που έχουμε στο σχολείο φτιάξαμε το σχέδιο του παιχνιδιού με τα τετραγωνάκια και αποφασίσαμε να δείχνει ένα σπίτι, μέσα στο οποίο θα παίζεται το παιχνίδι. Μετά αυτό το σχέδιο το βάψαμε με μπογιές στην τάξη.

....Σε όλη τη διάρκεια των εργασιών πολλές φορές στη διάρκεια των μαθημάτων μιλούσαμε για την κατανάλωση όποτε υπήρχε σχετικό θέμα, κάναμε κάποια αλλαγή στη σειρά των μαθημάτων, ενώ πολλές φορές για τα μαθηματικά, ιδιαίτερα στα μαθήματα των ποσοστών χρησιμοποιούσαμε παραδείγματα από τα ερωτηματολόγια που είχαμε επεξεργαστεί.

....Όλη αυτή τη δουλειά που κάναμε σκεφτήκαμε να την παρουσιάσουμε στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο δήμος Ελευθερίου - Κορδελιού σε συνεργασία με τα σχολείο και έχει θέμα "Περνάμε την πόρτα του σχολείου". Για την παρουσίαση ετοιμάσαμε κείμενα σχετικά με τις δραστηριότητες που είχαμε κάνει. Κάθε ομάδα ανέλαβε να ασχοληθεί και με ένα θέμα που τα είχαμε ορίσει από την αρχή. Ακόμη σκεφτήκαμε να ετοιμάσουμε και ένα έντυπο σχετικά με την κατανάλωση καθώς και φυλλάδια που να έχουν για θέμα τους τον δεκάλογο του καλού καταναλωτή. Βλέποντας τα έντυπα που είχαμε μαζέψει για το πρόγραμμα ετοιμάσαμε και εμείς ένα δικό μας. Αποφασίσαμε όλοι μαζί τα κείμενα που θα γράψουμε και τα γράψαμε στην τάξη μας, ενώ όσοι από εμάς τα κατάφερναν καλύτερα στη ζωγραφική, έκαναν τα σχέδια που βάλαμε μέσα.

....Τελειώνοντας θα πρέπει να πούμε ότι ήταν μια κουραστική δουλειά γιατί δουλέψαμε πολλές ώρες έξω από το σχολείο, αλλά και στις ώρες των μαθημάτων. 'Ήταν όμως και ευχάριστη αφού και πολλές εκδρομές πήγαμε αλλά και παίξαμε και μάλιστα με παιχνίδι που φτιάξαμε εμείς οι ίδιοι.

....Ανάμεσα στις άλλες δραστηριότητες που αποφασίσαμε στην αρχή της χρονιάς για το πρόγραμμα της Αγωγής του Καταναλωτή ήταν και οι επισκέψεις σε διάφορους χώρους που είχαν σχέση με το θέμα μας.

....Την Τρίτη 11 Μαρτίου 1997 πήγαμε στο Κέντρο Ακουστικής συχνότητας, όπου μας ξενάγησε ο κ. Ζαφειράκης. Στον τέταρτο όροφο του κτιρίου μπήκαμε σε μια μεγάλη αίθουσα όπου υπήρχε ένας τεράστιος πίνακας που έγραφε διάφορες περιοχές και είχε επάνω του και διάφορα μικρά σύμβολα. Πρώτα μας ρώτησε τι είδους εργοστάσια της Δ.Ε.Η. υπάρχουν και εμείς του απαντήσαμε ότι υπάρχουν θερμοηλεκτρικά εργοστάσια, όπως στην Πτολεμαϊδα, στον 'Άγιο Δημήτριο που θα επισκεφτούμε, στη Μεγαλόπολη και στο Αλιβέρι. Ακόμη υπάρχουν υδροηλεκτρικά εργοστάσια, όπως στον 'Άγρα, στην 'Έδεσσα και στη Σφηκιά που θα πάμε και εμείς. Ακόμη παίρνουμε ηλεκτρικό ρεύμα από τον ήλιο, ηλιακή ενέργεια, από τον άνεμο, αιολική ενέργεια και από την θερμότητα που παίρνουμε από τα βάθη της γης, γεωθερμική ενέργεια, όπως είχαμε μάθει σε μαθήματα του Ερευνώ το Φυσικό Κόσμο. Επίσης παίρνουμε ηλεκτρικό ρεύμα από πυρηνικά εργοστάσια όπου όμως δεν υπάρχουν στην Ελλάδα γιατί η χώρα μας είναι σεισμογενής περιοχή, καθώς και για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους. Επίσης μας εξήγησε πως τα νησιά που είναι πολύ κοντά στη στεριά παίρνουν ρεύμα με υποθαλάσσιο καλώδιο. 'Όπου όμως αυτό δεν είναι δυνατό υπάρχουν εργοστάσια που καίνε όμως πετρέλαιο γιατί στα νησιά δεν υπάρχει λιγνίτης. Πάντως στη χώρα μας το μεγαλύτερο ποσοστό ρεύματος, το 73%, παράγεται σε εργοστάσια που καίνε λιγνίτη.

....Στη συνέχεια μας ρώτησε αν γνωρίζουμε πόσο λιγνίτη καταναλώνουμε όταν έχουμε το θερμοσίφωνα για μία ώρα ανοικτό. Μας εξήγησε λοιπόν ότι για μια ώρα χρειάζεται να καούν 8 κιλά λιγνίτη, να χρησιμοποιηθούν 8 λίτρα νερό και να τραβήξουμε 80 κιλά χώματα για να βρεθεί ο λιγνίτης. Η παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος λοιπόν είναι πολύ δαπανηρή.

....Μας εξήγησε ακόμη ότι από αυτό το μέρος τροφοδοτείται με ρεύμα η πόλη της Θεσσαλονίκης και ο έλεγχος γίνεται με υπολογιστές, καθώς και τι συμβολίζουν τα διάφορα σύμβολα που υπάρχουν στον πίνακα. Ο πίνακας ήταν χωρισμένος σε για να διευκολύνονται και να βρίσκουν αμέσως για ποιο σημείο της πόλης μιλάνε. Ο πίνακας ήταν γεμάτος από μπλε και κόκκινες γραμμές. Ο κ. Ζαφειράκης μας εξήγησε ότι το διαφορετικό χρώμα δείχνει αν τα καλώδια είναι κάτω ή πάνω από τη γη. Ακόμη υπήρχαν κάποια σύμβολα σαν κεραυνοί που σημαίνει ότι στο σημείο εκείνο υπάρχει κάποιο πρόβλημα που θα πρέπει να το έχουν υπόψη τους οι τεχνικοί της Δ.Ε.Η.

....Στο χώρο υπάρχει επίσης ένας μεγάλος υπολογιστής με τον οποίο κάνουν τις ρυθμίσεις που χρειάζεται όπως να πάρει μια περιοχή φως ή να κοπεί το φως από μια άλλη. Υπάρχει επίσης και μαγνητόφωνο στο οποίο καταγράφονται όλες οι συνομιλίες που γίνονται για να μην υπάρχουν αργότερα διαφωνίες μεταξύ των τεχνικών και αυτών που δουλεύουν στο Κέντρο σχετικά με τις δουλειές που γίνονται. Μας έδειξαν επίσης και τους υπολογιστές που ρυθμίζουν τα φώτα των δρόμων για το πότε πρέπει να ανάψουν και πότε όχι ανάλογα με το φως της ημέρας που υπάρχει.

....Μας είπε ακόμη πως τα εργοστάσια που παράγουν ρεύμα πρέπει να λειτουργούν συνεχώς, γιατί αν κάποιο σταματήσει χρειάζεται πάρα πολλά χρήματα για να αρχίσει να λειτουργεί και πάλι. Το βράδυ όμως δεν χρησιμοποιούμε και πολύ το ρεύμα και υπάρχει έτσι περίσσευμα. Γι' αυτό το λόγο η Δ.Ε.Η. το προσφέρει πιο φθηνό στους καταναλωτές και έτσι υπάρχει το νυχτερινό τιμολόγιο.

....Εντύπωση μας έκανε πως στον όροφο υπήρχαν ελάχιστα παράθυρα και όλα προς μία πλευρά. 'Όπως μας εξήγησε ο κ. Ζαφειράκης, το Κέντρο είναι ένα πολύ σπουδαίο σημείο για όλη τη Θεσσαλονίκη. Γι' αυτό το λόγο υπάρχει πολύ μεγάλη προστασία και δεν επιτρέπεται στον καθένα να μπει στον συγκεκριμένο χώρο.

....Η επόμενη επίσκεψή μας έγινε στο αντλιοστάσιο της Αραβησσού και στις Νάρες. Η εκδρομή αυτή έγινε την Πέμπτη 27 Μαρτίου 1997. Σε όλη τη διάρκεια της εκδρομής μας ξενάγησε ο κ. Ταμιωλάκης που ήρθε μαζί μας από την αρχή της διαδρομής.

....Φτάνοντας στην Αραβησσό είδαμε κάποιες εγκαταστάσεις όπου βρίσκονται οι γεωτρήσεις και από εκεί ξεκινούν οι αγωγοί που καταλήγουν σε ένα μικρό σπιτάκι, όπου ενώνονται σε ένα κεντρικό αγωγό. Εκεί σχηματίζεται ένα πηγάδι που έχει βάθος 25 μέτρα. Στην Αραβησσό υπάρχουν 15 γεωτρήσεις και 2 φρεάτια που βγάζουν το 70% του νερού. Οι γεωτρήσεις δεν έχουν όλες το ίδιο βάθος. 'Άλλες από αυτές έχουν 20 μέτρα βάθος, άλλες 40 μέτρα κ.λ.π. Πέρυσι υπήρχε πολύ μεγάλη ποσότητα νερού με αποτέλεσμα να βγαίνει πάνω από το έδαφος. Η περιοχή εκείνη ήταν γεμάτη με νερά. Μάλιστα επισκεφτήκαμε και μία γειτονική περιοχή που το νερό ανάβλυζε από το έδαφος.

....Ο κ. Ταμιωλάκης μας εξήγησε ότι το νερό της περιοχής είναι πολύ καλής ποιότητας και δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα από άποψη υγείας. Μάλιστα το ελέγχουν σχεδόν καθημερινά για να βλέπουν την ποιότητά του. Επίσης ότι υπάρχουν πολλά αποθέματα. Παρόλα αυτά είναι έτοιμος και ο αγωγός που θα φέρει στο μέλλον νερό και από τον Αλιάκμονα ποταμό.

....Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε την περιοχή Νάρες από όπου παίρνει νερό και η περιοχή μας, το Ελευθέριο-Κορδελιό. Ο Γαλλικός ποταμός μπορεί να μην έχει νερά στην επιφάνειά του, αλλά εκεί υπάρχουν πολλές γεωτρήσεις που βγάζουν υπόγεια νερά και με αγωγούς μεταφέρονται στην Θεσσαλονίκη.

....Η τελευταία μας επίσκεψη έγινε την Τρίτη 1 Απριλίου 1997 στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στη Σφηκιά και στο ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο στον 'Άγιο Δημήτριο. Αρχικά πήγαμε στη Σφηκιά Ημαθίας όπου μας ξενάγησε ο κ. Ταμπάκας Ηλίας. 'Όπως μας εξήγησε το εργοστάσιο έχει τρεις μηχανές που δουλεύουν και σαν γεννήτριες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και σαν αντλίες για να στείλουν πίσω το νερό ώστε να μπορέσει να ξαναχρησιμοποιηθεί.

....Το εργοστάσιο βρίσκεται στον Αλιάκμονα ποταμό όπου έχει γίνει ένα φράγμα και έχει σχηματιστεί μία τεχνητή λίμνη. Στο ποτάμι έχουν γίνει τρία τέτοια φράγματα για να εκμεταλλευτούμε το μεγάλο μήκος του ποταμού. Το πρώτο που βρίσκεται προς τις πηγές του ποταμού είναι το φράγμα στο Πολύφυτο, το δεύτερο στη Σφηκιά και το τρίτο στα Ασώματα.

....Παρόλο που εξωτερικά ο σταθμός φαίνεται μικρός στην πραγματικότητα είναι πολύ μεγάλος και το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται κάτω από τη γη, αφού για να τον γνωρίσουμε χρειάστηκε να κατεβούμε τέσσερις ορόφους για να φτάσουμε ως τις γεννήτριες. Αφού μας δόθηκαν τα πρώτα στοιχεία μας οδήγησαν στην αίθουσα ελέγχου, όπου ο κ. Ταμπάκας μας είπε ότι για να μπορούν να ελέγχουν καλύτερα το έχουν χωρίσει σε τέσσερα μέρη. Εκεί υπάρχει ο πίνακας με τα χειριστήρια, ο πίνακας με την κατανάλωση του σταθμού, ο πίνακας με τους μετρητές ενέργειας και ο πίνακας με τα ποιο βασικά όργανα. Υπάρχουν ακόμα κάρτες άσπρες και κόκκινες και όπου υπάρχει βλάβη ακούγεται μία σειρήνα ώστε να τη διορθώσουν αμέσως. Υπάρχουν επίσης και κάμερες για να βλέπουν τα διάφορα μέρη του σταθμού. Στο χώρο υπήρχαν ένα σωρό ακόμη όργανα, για τη συχνότητα, για περίπτωση πυρκαγιάς κ.ά.

....Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε της ηλεκτρογεννήτριες που έχουν ύψος 12 μ. και ζυγίζουν 90 τόνους. Οι γεννήτριες αυτές την ημέρα λειτουργούν έτσι ώστε να παράγουν ρεύμα, ενώ τη νύχτα γυρίζουν ανάποδα και λειτουργούν σαν αντλίες στέλνοντας το νερό στην λίμνη για να χρησιμοποιηθεί ξανά. Η ποσότητα του νερού είναι πολύ μεγάλη και καθώς έρχεται από τη λίμνη αναγκάζει το στρόβιλο που περιέχει μαγνήτες να γυρίζει μέσα σε ένα πηνίο και αυτό όπως μάθαμε και στη φυσική παράγει το ηλεκτρικό ρεύμα. Στη συνέχεια πηγαίνει στους μετασχηματιστές όπου το μετατρέπουν σε πολλές χιλιάδες βολτ και με τους πυλώνες το στέλνουν σε ολόκληρο το δίκτυο. 'Όπως μας εξήγησε αυτό γίνεται για να μπορεί να γίνει η μεταφορά του με λεπτά καλώδια, γιατί σε διαφορετική περίπτωση τα καλώδια θα έπρεπε να ήταν πολύ χοντρά και η μεταφορά του θα ήταν ασύμφορη οικονομικά.

....Τέλος επισκεφτήκαμε το φράγμα που πραγματικά είναι τεράστιο. Είναι έτσι κατασκευασμένο που να δένει ολόκληρο το βουνό. Είναι κτισμένο σε τύπο πυραμίδας και έχει πλάτος από 8-12 μ. Από τη λίμνη που σχηματίζεται ξεκινούν τρεις αγωγοί, ένας για κάθε γεννήτρια του σταθμού. Τα νερά αφού περάσουν μέσα από τις αντλίες καταλήγουν σε μία άλλη λίμνη παρακάτω και στη συνέχεια μεταφέρονται στην πάνω λίμνη για να μπορέσουν να ξαναχρησιμοποιηθούν.

....Φύγαμε εντυπωσιασμένοι από το σταθμό για τη δεύτερη επίσκεψή μας που ήταν στο ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο του Αγίου Δημητρίου στην Κοζάνη. Φτάνοντας εκεί και από πολύ μακριά, προτού ακόμα καταφέρουμε να δούμε το εργοστάσιο εκείνο που μας έκανε εντύπωση ήταν οι τεράστια ποσότητα καπνών που είδαμε να βγαίνουν από την περιοχή. Μετά τη διαδρομή μας δίπλα στο ποτάμι, στο πράσινο και σε ένα εργοστάσιο χωρίς καμία απολύτως μόλυνση, βρεθήκαμε σε ένα οροπέδιο που από κάποιο του σημείο έβγαιναν καυσαέρια που σκέπαζαν τον ουρανό. 'Όταν φτάσαμε είδαμε ότι ήταν ένα πάρα πολύ μεγάλο σε έκταση εργοστάσιο, πολύ μεγαλύτερο από το πρώτο που είχαμε επισκεφτεί.

....Ο ξεναγός μας εδώ λεγόταν Ξιάρας Γεώργιος. 'Όπως μας είπε υπάρχουν 4 μονάδες και αυτή τη στιγμή τελειώνουν την πέμπτη μονάδα παραγωγής. Για να λειτουργήσει το εργοστάσιο χρησιμοποιούν λιγνίτη. Τα λιγνιτωρυχεία που βρίσκονται εκεί κοντά είναι επιφανειακά. Βγάζουν δηλαδή το χώμα από την επιφάνεια και στη συνέχεια βγάζουν το λιγνίτη. Δε χρειάζεται να φτιάξουν στοές μέσα στη γη.

....Ο λιγνίτης μεταφέρεται δίπλα στο εργοστάσιο. Από εκεί μεταφέρεται μέσα στο εργοστάσιο όπου μέσα σε μεγάλους μύλους γίνεται πολύ μικρά κομμάτια για να γίνει σαν σκόνη και στη συνέχεια καίγεται. Αυτό γίνεται για να τον εκμεταλλευτούμε όσο γίνεται καλύτερα. Μέσα στο σταθμό υπάρχει ένα κύκλωμα με νερό που ο λιγνίτης καθώς καίγεται το ζεσταίνει και το μετατρέπει σε ατμό που έχει 540 βαθμούς Κελσίου. Ο ατμός αυτός με πολύ μεγάλη πίεση αναγκάζει τις γεννήτριες να γυρίσουν και έτσι παράγεται το ηλεκτρικό ρεύμα. Στη συνέχεια το ρεύμα μεταφέρεται στους μετασχηματιστές που ανεβάζουν την τάση σε πολλές χιλιάδες βολτ και με τους πυλώνες μεταφέρεται στο δίκτυο. Ο ατμός κρυώνει μετά με νερό για να υγροποιηθεί και να μπορέσουν να τον χρησιμοποιήσουν ξανά. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζονται τεράστιες ποσότητες νερού που από την μεγάλη θερμοκρασία εξατμίζονται.

....Δίπλα στο σταθμό υπήρχαν πολύ μεγάλες καμινάδες. Οι καμινάδες αυτές είναι δύο ειδών. Αυτές που είναι πολύ ψηλές και λεπτές με ύψος 210 μ. και αυτές που είναι πιο κοντές και πιο χοντρές με ύψος 110 μ. Οι πρώτες είναι για τα καυσαέρια που βγαίνουν από την καύση του λιγνίτη. Υπάρχουν φίλτρα που κατακρατούν τα καυσαέρια και μάλιστα σε ποσοστό 98%. Αυτό το 2% όμως που διαφεύγει είναι περίπου 20 τόνοι. Η τέφρα που κατακρατούν τα φίλτρα τοποθετείται στη γη και από πάνω βάζουν χώμα και φυτεύουν διάφορα δέντρα. Οι πιο κοντές όπως μας εξήγησε δεν είναι καμινάδες, αλλά εκεί κρυώνει ο ατμός. Οι καπνοί που βγαίνουν είναι οι υδρατμοί από το νερό που εξατμίζεται καθώς προσπαθούν κρυώσουν τον ατμό, γι' αυτό και λέγονται και πύργοι ψύξεως. Επίσης είδαμε και δύο δεξαμενές που επεξεργάζονται το νερό, γιατί για να μην σκουριάζουν τα μηχανήματα χρησιμοποιούν απιονισμένο νερό όπως είναι αυτό που χρησιμοποιούμε στο ψυγείο των αυτοκινήτων και στο σίδερο στο σπίτι.

....Επίσης επισκεφθήκαμε και την αίθουσα ελέγχου, όπου ο κ. Ξιάρας μας έδειξε τα διάφορα όργανα που υπάρχουν που ήταν περίπου όπως αυτά που είχαμε δει στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της Σφηκιάς. Εκεί υπάρχει ο πίνακας με τα χειριστήρια, ο πίνακας με την κατανάλωση του σταθμού, ο πίνακας με τους μετρητές ενέργειας και ο πίνακας με τα ποιο βασικά όργανα. Και εδώ όταν υπάρχει βλάβη ακούγεται μία σειρήνα ώστε να τη διορθώσουν αμέσως. Στο χώρο υπήρχαν ένα σωρό ακόμη όργανα, για τη συχνότητα, για περίπτωση πυρκαγιάς κ.ά.

....Στο πρόγραμμα της αγωγής του καταναλωτή ανάμεσα στα άλλα είχαμε ζητήσει να επισκεφτούν το σχολείο μας και εκπρόσωποι από τους οργανισμούς, καθώς και από το Κέντρο Προστασίας του Καταναλωτή.

....Στις 29 Νοεμβρίου 1996 ήρθε ο εκπρόσωπος του ΚΕ.Π.ΚΑ. ο κ. Αμοιρόπουλος που μας είπε ότι οι ενώσεις καταναλωτών έχουν σα σκοπό τους την προστασία της υγείας των καταναλωτών, την προστασία των οικονομικών τους συμφερόντων και την προστασία του περιβάλλοντος.

....Ο καταναλωτής είναι αυτός που αγοράζει κάποια υλικά αγαθά ή δέχεται κάποιες υπηρεσίες. Καταναλωτικά αγαθά είναι αυτά που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για παράδειγμα διάφορα προϊόντα, τρόφιμα, όταν αρρωσταίνουν πηγαίνουν στο γιατρό, τον οποίο πληρώνουν και στη συνέχεια αγοράζουν κάποια φάρμακα για να γίνουν καλά.

....Ο σωστός καταναλωτής θα πρέπει να προσέχει την τιμή αυτών που αγοράζει. Για την υγεία του θα πρέπει να προσέχει τι τρώει ή όταν αγοράζει κάποιο φαγητό να βλέπει τα συστατικά του. Επίσης για τη μόλυνση του περιβάλλοντος μας είπε ότι είναι κάτι που θα πρέπει να απασχολεί τον καταναλωτή γιατί είτε με αυτά που χρησιμοποιεί είτε από την παραγωγή των αγαθών πολλές φορές μολύνεται το περιβάλλον.

....Μας είπε ακόμη ότι θεμιτό κέρδος είναι το κέρδος το οποίο μπορεί να έχει κάποιος που εμπορεύεται και που είναι σύμφωνα με το νόμο. Μεγάλη προσοχή θα πρέπει ακόμη να δίνουμε στα προϊόντα μαϊμούδες.

....Το ΚΕ.Π.ΚΑ σήμερα έχει 4.500 μέλη. Ο αριθμός αυτός είναι πολύ μικρός για μια πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη. Συνήθως όμως γράφονται νέα μέλη όταν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα και ζητούν τη συμπαράσταση του ΚΕ.Π.ΚΑ. Τα θέματα κατανάλωση και καταναλωτής στις μέρες μας γίνονται όλο και πιο μεγάλα, γιατί όλο και περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται.

....Σχετικά με τους οργανισμούς μας είπε ότι:
1. Ο Ο.Υ.Θ. έχει την ευθύνη να δίνει το πιο σημαντικό αγαθό που είναι το νερό. Το οποίο σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι καθαρό και άφθονο. Θα πρέπει να χλωριώνεται, αλλά όχι πολύ. Η μεταφορά του νερού θα πρέπει να γίνεται με σωλήνες γαλβανιζέ και όχι με τσιμεντοαμιαντοσωλήνες ή πλαστικούς σωλήνες. Οι καταναλωτές θα πρέπει να κάνουμε χρήση και όχι κατάχρηση.
2. Η Δ.Ε.Η. παράγει ηλεκτρικό ρεύμα με υδροηλεκτρικά εργοστάσια, με θερμοηλεκτρικά εργοστάσια και με καύση πετρελαίου (μαζούτ). Θα πρέπει όμως να υπάρχουν ήπιες μορφές παραγωγής ρεύματος όπως ο ήλιος ή ο άνεμος.
3. Ο Ο.Τ.Ε. Θα πρέπει οπωσδήποτε να παρέχει ικανοποιητικές υπηρεσίες για τα χρήματα που πληρώνουμε. Πολλές διαμαρτυρίες γίνονται στο ΚΕ.Π.ΚΑ για το μπέρδεμα των τηλεφωνικών γραμμών.

....Στις 11 Δεκεμβρίου 1996 ήρθε στο σχολείο μας ο εκπρόσωπος του Ο.Υ.Θ. κ. Ταμιωλάκης μαζί με την κ. Αμανατίδου. Ο κ. Ταμιωλάκης μας έδωσε πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της ύδρευσης της Θεσσαλονίκης από τα χρόνια του Κάσσανδρου μέχρι τις μέρες μας. Στη συνέχεια μας είπε ότι ο Ο.Υ.Θ. είναι υπεύθυνος για την άντληση και τη διανομή του νερού και φροντίζει για να υπάρχει ποσότητα πόσιμου νερού και πάνω από όλα ποιότητα. Το νερό περνά από συχνούς μικροβιολογικούς ελέγχους ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να δημιουργήσει προβλήματα στους κατοίκους της πόλης. Γίνεται σωστός καθαρισμός και χλωρίωση του νερού από μηχανήματα και υπάρχει έλεγχος σε 24ωρη βάση. Τα φίλτρα που συνήθως βάζουμε δεν είναι απαραίτητα γιατί το μόνο που κατακρατούν είναι τα διάφορα σιδηροβακτηρίδια που δεν είναι παθογόνα για τον άνθρωπο.

....Μας είπε ακόμη ότι το νερό σήμερα έρχεται από τις πηγές της Αραβησσού, από τις γεωτρήσεις του Καλοχωρίου και από τη Σίνδο. Επειδή όμως είναι το 70% της ζωής μας και το έχουμε πάρα πολύ ανάγκη πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες για να μην παρουσιάζεται έλλειψη. Η σωστή κατανάλωση του νερού είναι αυτή που θα μας βοηθήσει να μην έχουμε ιδιαίτερα προβλήματα και διακοπές την εποχή που παρουσιάζεται έλλειψη.

....Στη συνέχεια απάντησε σε ερωτήσεις που του κάναμε.

....Στις 17 Ιανουαρίου 1997 ήρθε στο σχολείο μας ο εκπρόσωπος του Ο.Τ.Ε. ο οποίος μας είπε ότι το ελληνικό κράτος του έχει δώσει το δικαίωμα να ελέγχει τις επικοινωνίες εκτός από αυτές του στρατού και του ναυτικού. Σήμερα έχει φτάσει να συνδέει 300.000-350.000 τηλέφωνα το χρόνο.

....Μας εξήγησε ακόμη ότι εκτός από τα συνηθισμένα αναλογικά τηλέφωνα, σήμερα υπάρχουν και τα ψηφιακά. Αυτά είναι καινούριας τεχνολογίας. Τα ψηφιακά κέντρα μπορούν να προσφέρουν στους καταναλωτές: αναλυτική χρέωση λογαριασμού, ξυπνητήρι, να μιλούν παραπάνω από δύο άτομα ταυτόχρονα, να βρίσκουν αυτούς που κάνουν φάρσες, να κάνουν εκτροπή της κλήσης σε άλλο αριθμό, φραγή εισερχομένων και εξερχόμενων κλήσεων και άλλες εξυπηρετήσεις.

....Κατά τη διάρκεια της ημέρας υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες που το τηλεφώνημα είναι πιο φθηνό από ότι τι υπόλοιπες ώρες. 'Έτσι το τηλεφώνημα από Δευτέρα - Παρασκευή είναι πιο φθηνό τις ώρες 15:00 - 17: 00 και 20: 00 - 08: 00. Το Σάββατο 13:00 - 18:00 και την Κυριακή όλη την ημέρα.

....Τέλος μας συνέστησε να αποφεύγουμε τα τηλεφωνήματα που αρχίζουν από 00... ή από 09... γιατί το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να ξοδεύουμε τα χρήματά μας. Οι τηλεφωνικοί διαγωνισμοί συνήθως έχουν απλές ερωτήσεις, αλλά προσπαθούν ο χρόνος που κρατούν να είναι πολύ μεγάλος για να παίρνουν όσο το δυνατό περισσότερα χρήματα. Την εξυπνάδα μας μπορούμε να την δείξουμε και με άλλους τρόπους πολύ πιο χρήσιμους.

....Μας είπε ακόμη να αποφεύγουμε τα τηλεφωνήματα με μεγάλη διάρκεια γιατί το τηλέφωνο πρέπει να χρησιμοποιείται για βιαστική επικοινωνία. Αν μιλάμε πολύ ώρα και ξοδεύουμε πολλά χρήματα και μπορεί κάποιος να μας καλεί για μια βιαστική δουλειά. Είναι προτιμότερο να κάνουμε μία επίσκεψη και να τα πούμε με το φίλο, το γνωστό ή τον συγγενή μας από κοντά.

....Όλοι οι άνθρωποι καταναλώνουμε καθημερινά διάφορα αγαθά. Δεν αρκεί όμως να τα καταναλώνουμε, θα πρέπει να ξέρουμε και πως γίνεται αυτό. Αν είμαστε σωστοί καταναλωτές θα πρέπει να προσέξουμε ορισμένα πράγματα. Φροντίζουμε έτσι για την υγεία μας, για την οικονομία τη δική μας, αλλά και της χώρας μας και για την προστασία του περιβάλλοντος. Η οικονομία που πετυχαίνουμε έτσι είναι πολύ μεγάλη.

....Τα πράγματα τα οποία θα πρέπει να προσέξουμε είναι:

ρεύμα...

1. Να μην αφήνουμε το θερμοσίφωνα ανοικτό για πολύ ώρα. Φροντίζουμε να βάλουμε αν μπορούμε ηλιακό θερμοσίφωνα ή σε διαφορετική περίπτωση ρυθμίζουμε το θερμοστάτη στους 60 βαθμούς Κελσίου. Μπορούμε έτσι να πετύχουμε μέχρι 10%.

2. Η διάμετρος του μαγειρικού σκεύους πρέπει να αντιστοιχεί με τη διάμετρο της εστίας (μάτια) της κουζίνας. Σε διαφορετική περίπτωση έχουμε μεγάλη απώλεια θερμότητας άρα και ηλεκτρικού ρεύματος.

3. Χρησιμοποιούμε χύτρα ταχύτητας και κλείνουμε το ηλεκτρικό μάτι 5 λεπτά πριν από το τέλος του μαγειρέματος. Η χύτρα ταχύτητας μαγειρεύει τα φαγητά σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα από ότι οι υπόλοιπες κατσαρόλες.

4. Αλλάζουμε τις κοινές λάμπες με λάμπες φθορισμού. Βγαίνοντας από ένα δωμάτιο σβήνουμε πάντα τα φώτα και τις άλλες συσκευές.

5. Αν έχουμε θερμοσυσσωρευτές στο σπίτι τους αφήνουμε ελεύθερους από σκεπάσματα για να κινείται ελεύθερα ο θερμός αέρας. Δεν τους τοποθετούμε πίσω από έπιπλα ούτε τους χρησιμοποιούμε για να τοποθετούμε επάνω διάφορα αντικείμενα. Βάζουμε πάντα θερμοστάτη για να έχουμε πάντα σταθερή θερμοκρασία.

6. Προσέχουμε να κλείνουμε τυχόν ανοίγματα που υπάρχουν από τα παράθυρα και κάτω από τις πόρτες. Μπορούμε έτσι να εξοικονομήσουμε ενέργεια που φτάνει ακόμη και το 20%.

7. Αν έχουμε κλιματιστικό στο σπίτι το ρυθμίζουμε στους 18 βαθμούς το χειμώνα και στους 28 βαθμούς το καλοκαίρι. Η υπερβολική ζέστη ή η υπερβολική δροσιά δημιουργεί προβλήματα όχι μόνο στην υγεία μας, αλλά και στο πορτοφόλι μας.

8. Χρησιμοποιούμε πάντα το οικονομικό πρόγραμμα στο πλυντήριο. Κάνουμε έτσι οικονομία και στο νερό αλλά και στο ηλεκτρικό ρεύμα.

9. Ρυθμίζουμε το θερμοστάτη του ψυγείου στους +5 βαθμούς Κελσίου. Δεν ανοίγουμε άσκοπα την πόρτα του ψυγείου και φροντίζουμε να κάνουμε τακτικά απόψυξη στην κατάψυξη.

νερό...

1. Φροντίζουμε να μη στάζει η βρύση του σπιτιού μας. Μία βρύση που στάζει μπορεί να σπαταλήσει 10.000 λίτρα νερό σε ένα χρόνο, δηλαδή 65 ποτήρια την ημέρα.

2. Φροντίζουμε να μην τρέχει το καζανάκι στην τουαλέτα. Μπορεί να σπαταλήσει 70.000 λίτρα νερό το χρόνο, αρκετό για να κάνουμε μπάνιο τρεις φορές την ημέρα.

3. Προτιμούμε να κάνουμε ντους αντί για μπάνιο. Εξοικονομούμε έτσι 100 λίτρα νερό.

4. Δεν αφήνουμε τη βρύση ανοικτή όταν πλένουμε τα δόντια μας. Προτιμούμε να χρησιμοποιούμε ένα ποτήρι με νερό, γιατί διαφορετικά σπαταλούμε κάθε φορά 30 λίτρα νερό.

5. Δεν αφήνουμε τη βρύση ανοικτή όταν πλένουμε τα πιάτα. Μπορούμε έτσι να εξοικονομήσουμε μέχρι 80 λίτρα νερό. Χρησιμοποιούμε μία λεκάνη με νερό, αντί να έχουμε τη βρύση ανοικτή όταν πλένουμε φρούτα και λαχανικά.

6. Ποτίζουμε τα λουλούδια τις απογευματινές ώρες που το νερό δεν εξατμίζεται γρήγορα. Φροντίζουμε να χρησιμοποιούμε ποτιστήρι και όχι λάστιχο. Κάνουμε έτσι καλό και στα λουλούδια, γιατί το νερό δεν πέφτει με πίεση ούτε ρίχνουμε περισσότερο νερό από όσο χρειάζονται.

7. Πλένουμε το αυτοκίνητο με κουβά νερό και σφουγγάρι. Αν χρησιμοποιήσουμε το λάστιχο μπορεί να σπαταλήσουμε μέχρι και 200 λίτρα νερό σε κάθε πλύσιμο.

8. Πλένουμε το μπαλκόνι του σπιτιού μας με ένα κουβά και σφουγγαρόπανο. Εξοικονομούμε έτσι μεγάλες ποσότητες νερού, που ιδιαίτερα το καλοκαίρι μας είναι πολύ απαραίτητες.

τηλέφωνο...

1. Μαθαίνουμε να χρησιμοποιούμε σωστά το τηλέφωνο. Περιμένουμε να ακούσουμε πρώτα το χαρακτηριστικό σήμα και μετά επιλέγουμε τον αριθμό που θέλουμε.

2. Επιλέγουμε τα νούμερα με προσοχή και χωρίς βιασύνη. Η βιαστική επιλογή προκαλεί λάθη, γιατί έτσι δεν δίνουμε τη δυνατότητα να γίνει η σωστή κλήση του αριθμού.

3. Προσέχουμε μόλις τελειώσουμε τη συνομιλία να κλείσουμε σωστά το ακουστικό. Αν δεν κλείσει σωστά δημιουργούνται προβλήματα στις συσκευές και των δύο συνομιλητών.

4. Δεν τηλεφωνούμε συνεχώς αν η γραμμή είναι κατειλημμένη. Σίγουρα θα εκνευριστούμε, χωρίς να έχουμε αποτέλεσμα.

5. Προτιμούμε να τηλεφωνούμε τις ώρες που υπάρχει μειωμένο τιμολόγιο στον Ο.Τ.Ε., δηλαδή από τις 3 μέχρι τις 5 το απόγευμα και από τις 8 το βράδυ μέχρι τις 8 το πρωί. Εξοικονομούμε έτσι αρκετά χρήματα αφού το τηλεφώνημα κοστίζει πολύ λιγότερα χρήματα.

6. Δεν χρησιμοποιούμε το τηλέφωνο για να φλυαρούμε και να μιλούμε άσκοπα. Είναι προτιμότερο να κάνουμε μία επίσκεψη στο φίλο ή στο συγγενή μας και να τον δούμε και από κοντά.

7. Αποφεύγω να τηλεφωνούμε σε διαγωνισμούς και σε τηλέφωνα που αρχίζουν από 09... και 00... Αποσκοπούν μόνο στο να μας πάρουν τα χρήματά μας.

8. Αποφεύγουμε να μιλούμε για πολύ ώρα όταν κάνουμε υπεραστικά τηλεφωνήματα. Εξοικονομούμε έτσι πολλά χρήματα. Μία έρευνα έδειξε ότι η αλληλογραφία στις μέρες μας τείνει να εκλείψει. 'Άλλωστε με ένα γράμμα μπορούμε να εκφράσουμε καλύτερα τα συναισθήματά μας.

9. Δεν χρησιμοποιούμε άσκοπα το τηλέφωνο για να κάνουμε φάρσες. Ενοχλούμε, επιβαρύνουμε άσκοπα το πορτοφόλι μας, ενώ με τα ψηφιακά τηλέφωνα μπορούν μέσα σε δευτερόλεπτα να μας εντοπίσουν.

10. Τα ψηφιακά κέντρα προσφέρουν πάρα πολλές δυνατότητες στους καταναλωτές. Ενημερωνόμαστε για τα πλεονεκτήματά τους.

....Σίγουρα όλα τα παραπάνω μπορούν να γίνουν εύκολα και γρήγορα. Τα περισσότερα τα γνωρίζουμε. Η συνήθεια όμως πολλές φορές μας κάνει να μην τα εφαρμόζουμε. Είναι καιρός να αλλάξουμε στάση. 'Άλλωστε το αποτέλεσμα μετράει.

....Σε κάθε δουλειά που γίνεται υπάρχουν πάντα θετικά, αλλά και αρνητικά στοιχεία. Η εργασία που ανέλαβε η ομάδα μας για την παρουσίαση ήταν να γράψουμε για τις εντυπώσεις από αυτό το πρόγραμμα. Για να μην υπάρχουν όμως μόνο οι απόψεις της δικής μας ομάδας συνεννοηθήκαμε με το δάσκαλό μας που πρότεινε όσοι είχαν ασχοληθεί με το πρόγραμμα να γράψουν ένα σκέφτομαι και γράφω στο οποίο να παρουσιάζουν τις εντυπώσεις τους. Τι ήταν αυτό που τους άρεσε και τι όχι. Στη συνέχεια τα μέλη της ομάδας μας τα διάβασαν και γράψαμε όλα τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία του προγράμματος.

....Στα θετικά θα πρέπει πούμε ότι ασχοληθήκαμε με ένα καινούριο μάθημα τελείως διαφορετικό από όσα είχαμε κάνει μέχρι σήμερα στο σχολείο. Μάθαμε ένα σωρό καινούρια πράγματα και μάλιστα όχι από τα βιβλία του σχολείου ή από αυτά που μας έλεγε ο δάσκαλός μας αλλά από αυτά που ψάξαμε εμείς, από όσα μας είπαν οι καλεσμένοι μας στο σχολείο και από όσα είδαμε με τις επισκέψεις μας. Μαζέψαμε και γράψαμε έτσι ένα πολύ μεγάλο αριθμό από πληροφορίες.

....Επίσης λέγαμε τις απόψεις μας, αποφασίζαμε τα επόμενα βήματα της δουλειάς μας και δε γινόταν αυτό που έλεγε το βιβλίο μας, αλλά αυτό που αποφασίζαμε εμείς. Αισθανόμαστε ότι εμείς είμαστε αυτοί που διαλέγουν και κάνουν αυτό που τους αρέσει.

....Άλλο θετικό στοιχείο ήταν οι πολλές εκδρομές που κάναμε και επισκεφτήκαμε πολλά και διαφορετικά μέρη. Στις επισκέψεις μας αυτές μπορέσαμε να δούμε πολλά εντυπωσιακά πράγματα όπως το φράγμα, τα μηχανήματα στα εργοστάσια, τις εγκαταστάσεις, τις τεράστιες καμινάδες, τους στροβίλους που γύριζαν, τις γεωτρήσεις, τις αίθουσες ελέγχου με τα πάρα πολλά κουμπιά και τις ενδείξεις κ.ά. Πραγματικά εντυπωσιακό ήταν το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που από έξω φαινόταν σαν ένα πολύ μικρό κτίριο, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του ήταν κτισμένο μέσα στη γη και βρισκόμαστε κάτω από την τεχνητή λίμνη.

....Στις επισκέψεις μας εντύπωση μας έκανε και η επίσκεψή μας στο ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο. Στη διαδρομή ξαφνικά βρεθήκαμε σε ένα πολύ μεγάλο χώρο καθώς ταξιδεύαμε που ήταν γεμάτος από καπνούς που σκεπάζανε τον ουρανό και που από μακριά φαινόταν ότι οι καπνοί αυτοί έβγαιναν από ένα συγκεκριμένο σημείο.

....Μας άρεσαν επίσης πολύ οι συζητήσεις που κάναμε με τους εκπροσώπους των οργανισμών που ήρθαν στο σχολείο μας και με αυτούς που μας ξενάγησαν στις επισκέψεις μας. Μπορέσαμε να κρατήσουμε σημειώσεις και να κάνουμε στο τέλος ερωτήσεις για να λυθούν οι απορίες μας ή να μάθουμε ακόμη περισσότερα πράγματα. Μοιάζαμε λιγάκι με τους δημοσιογράφους που παίρνουν πληροφορίες και στη συνέχεια τις γράφουν για να τις πούνε και σε άλλους.

....Παρόλο που στο σχολείο δουλεύουμε σε ομάδες και γνωρίζουμε τον τρόπο δουλειάς, αυτή τη φορά εργαστήκαμε σαν ομάδες και εκτός του σχολείου. 'Οποία δουλειά και αν κάναμε είχαμε κάποιον να τη συζητήσουμε, συνεργαζόμαστε και αποφασίζαμε από κοινού τι θα έπρεπε να γράψουμε. Γνωριστήκαμε επίσης καλύτερα μεταξύ μας καθώς είχαμε τη δυνατότητα να συναντηθούμε και εκτός σχολείου.

....Ένα άλλο θετικό σημείο ήταν τα ερωτηματολόγια. Γυρίζαμε σε σπίτια και ρωτούσαμε διάφορους ανθρώπους, βλέπαμε πως αντιδρούσαν και καταγράφαμε τις απαντήσεις τους. Στο σχολείο μετά επεξεργαζόμαστε τα ερωτηματολόγια και συγκρίναμε της απαντήσεις που έδιναν, ενώ βγάζαμε τα αποτελέσματα σε ποσοστά. Μπορέσαμε έτσι να γνωρίσουμε πολύ περισσότερους ανθρώπους και να συζητήσουμε μαζί τους.

....Το παιχνίδι πραγματικά μας ενθουσίασε. 'Ένα παιχνίδι φτιαγμένο από εμάς. Σκεφτήκαμε τα πάντα. Το σχέδιο του παιχνιδιού, βγάλαμε τις ερωτήσεις και τις εντολές, το ζωγραφίσαμε, αποφασίσαμε τα πάντα εμείς. Πώς να μη μας αρέσει αφού εμείς είμαστε οι μόνοι που ξέραμε όλες τις απαντήσεις.

....Ένα τελευταίο θετικό στοιχείο ήταν το χάσιμο των ωρών από το μάθημα που κάναμε. Πολλές φορές αντί για τις ασκήσεις του βιβλίου κάναμε θέματα που έχουν σχέση με το πρόγραμμα και λύναμε προβλήματα που έχουν σχέση με τα ερωτηματολόγια. Ζωγραφίζαμε, και ασχολούμαστε με πολλά και διαφορετικά πράγματα. Με τις εκδρομές, τους καλεσμένους, τις ώρες που συζητούσαμε για το πρόγραμμα, χάσαμε αρκετές ώρες από το μάθημα που κάνουμε καθημερινά και αυτό μας ευχαριστούσε πολύ.

....Εκτός όμως από τα θετικά υπήρχαν και αρνητικά στο πρόγραμμα. Αυτά που δε μας άρεσαν ήταν ότι στις ομάδες πολλές φορές υπήρχαν καθυστερήσεις. Ιδιαίτερα όταν συναντιόμαστε εκτός του σχολείου, θα έπρεπε να βολέψουμε τις ώρες της συνάντησης που πολλές φορές αυτό δεν ήταν εύκολο. Επίσης αν κάποιος ξεχνιόταν και δεν ερχόταν στην συνάντηση πήγαινε πίσω η δουλειά.

....Ένα άλλο αρνητικό ήταν ο θόρυβος που πολλές φορές υπήρχε στην τάξη όταν δούλευαν ταυτόχρονα οι ομάδες. Καθώς συζητούσαμε και προσπαθούσαμε να βγάλουμε κάποια απόφαση ακούγαμε τις ομιλίες και από τις διπλανές ομάδες. Ακόμη αν σε μία ομάδα δε συμφωνούσαν, ακούγονταν φωνές που ενοχλούσαν τους υπόλοιπους.

....Στα εργοστάσια που επισκεφτήκαμε επίσης υπήρχε πολύ θόρυβος. Ιδιαίτερα η κατάσταση στο ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο ήταν τραγική. Οι μηχανές έκαναν πάρα πολύ θόρυβο και δεν μπορούσαμε να ακούσουμε ο ένας τον άλλο.

....Μας δυσκόλεψε επίσης ότι πολλά ερωτηματολόγια είχαν λάθη με αποτέλεσμα να μην ξέρουμε τι να σημειώσουμε. Ευτυχώς λίγοι, ενώ είχαμε πει ότι θα πρέπει να υπάρχει σε κάθε ερώτηση μία απάντηση, σημείωναν δύο ή και περισσότερες απαντήσεις.

....Ακόμη μερικοί ομιλητές μιλούσαν πολύ σιγά με αποτέλεσμα να μην τους ακούμε. Δεν μπορούσαμε έτσι να σημειώσουμε αυτά που θέλαμε. Αναγκαζόμαστε να ρωτάμε ξανά και ξανά και μερικές φορές χάναμε το ενδιαφέρον μας. Κάποιοι άλλοι πάλι μιλούσαν πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα να μην προλαβαίνουμε να σημειώσουμε αυτά που θέλουμε.

....Τέλος εκείνο που θεωρούμε ότι πραγματικά μας απογοήτευσε ήταν η δικαιολογία που μας έδωσαν από την Δ.Ε.Η. σχετικά με τον ομιλητή. Πιστεύουμε ότι όσο μικροί και αν είμαστε θα μπορούσαμε να πληροφορηθούμε και να μάθουμε πολλά πράγματα από έναν εκπρόσωπο της Δ.Ε.Η. που θα ήξερε και θα μας έδινε πολύ περισσότερα στοιχεία από αυτά που καταφέραμε να μαζέψουμε.

....Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι το πρόγραμμα μας άρεσε πάρα πολύ. Κυρίως γιατί κάναμε μάθημα χωρίς να κάνουμε μάθημα. Μάθαμε, παίξαμε, γελάσαμε έστω και αν κουραστήκαμε αρκετά.